Czy Etna jest niebezpieczna. Analiza ryzyka wulkanicznego.

W okresie wzmożonej aktywności wulkanu Etna, wielu z was zastanawia się, czy pobyt w okolicach Etny może wiązać się z niebezpieczeństwem. Erupcje, słupy wydostającego się z wnętrza ziemi popiołu i lawy, trzęsienia ziemi… Brzmi groźnie, prawda? Czasem słyszę, że my, mieszkańcy położonych u podnóża Etny miast i miasteczek, to w ogóle musimy być pozbawieni rozumu, żeby tu żyć! Czy jednak na pewno?

Zalety życia u stóp Etny

Wspaniały klimat, bliskość morza i gór, żyzne gleby, tani i łatwo dostępny budulec, jakim są bazalty wulkaniczne, obfitość w wodę z licznych źródeł – wszystko to sprawia, że z pokolenia na pokolenie ludzie żyją tutaj szczęśliwie. Nikt się specjalnie nie przejmuje ryzykiem wynikającym z obecności wulkanu.

Statystyki i rzeczywiste ryzyko

Historyczne źródła wskazują, że liczba ofiar śmiertelnych spowodowanych przez erupcje jest bardzo niska. Przykładowo, ogromna erupcja z 1669 roku, która częściowo zniszczyła Katanię, nie spowodowała żadnych ofiar śmiertelnych. Najtragiczniejsze zdarzenie miało miejsce w 1843 roku w Bronte, gdzie gorąca lawa spowodowała eksplozję pary wodnej w cysternie, zabijając 59 osób. W 1979 roku, wypadek na krawędzi krateru Bocca Nuova zakończył się śmiercią 9 osób. Dzisiejsza technologia pozwala na lepsze przewidywanie erupcji, co zwiększa bezpieczeństwo. Etna, będąc jednym z najbardziej aktywnych wulkanów świata, jest odpowiedzialna za śmierć 77 osób – liczba ta, biorąc pod uwagę skalę aktywności wulkanu, nie jest wysoka.

A co z ryzykiem trzęsienia ziemi?

Muszę was zmartwić, ale właściwie cała południowa Europa jest zagrożona ryzykiem wstrząsów sejsmicznych. Powinniśmy więc pożegnać się z pomysłem wakacji we Włoszech, Grecji, Chorwacji czy Turcji. Najbezpieczniej nad Bałtykiem! W okolicach Etny prawdopodobieństwo trzęsienia ziemi nie jest wcale większe niż w wielu innych rejonach Europy. Całe szczęście, w coraz większym stopniu respektowane są sejsmiczne normy budowlane, co w szczególny sposób determinuje poziom potencjalnego ryzyka.

Cytując wypowiedź Borisa Benhke, wulkanologa z Instytutu Geofizyki i Wulkanologii w Katanii, w życiu codziennym uczestniczymy nieustannie w sytuacjach zagrażających naszemu zdrowiu lub życiu, jak chociażby jazda samochodem. Jesteśmy jednak do nich przyzwyczajeni i nie robią one na nas większego wrażenia. Natomiast pojęcia takie, jak erupcja czy trzęsienie ziemi, napawają nas strachem. Dzieje sie tak, ponieważ są to zjawiska mało nam znane. Media często szukają sensacji, co skutkuje przekoloryzowanym obrazem rzeczywistości. Prawdopodobieństwo doznania jakiegokolwiek urazu w wyniku erupcji Etny i związanych z tym efektów, jest na prawdę minimalne.

Czy bezpieczne jest zwiedzanie Etny w czasie erupcji?

Z jednej strony, czytam wpisy chojraków, którzy szczycą się w sieci tym, że mimo zakazów wdrapali sie na kratery szczytowe bez przewodnika, a z drugiej otrzymuję wiadomości od osób, które wyobrażają sobie jakieś apokaliptyczne scenariusze związane z faktem aktywności wulkanu.

Po pierwsze, należy pamiętać, że Etna to przede wszystkim góra o wysokości przekraczającej trzy tysiące metrów. W wielu miejscach teren jest trudny a szlaki trekingowe kiepsko oznaczone. Ponadto, jak to w bywa w górach, pogoda może się zmienić z minuty na minutę. Obowiązują więc te same zasady, jakie w każdych innych górach, czyli przede wszystkim odpowiedni ubiór, znajomość szlaku lub trekking w towarzystwie wykwalifikowanego przewodnika oraz posiadanie pod ręką numerów ratunkowych. W okresie erupcji, najwyższa część wulkanu jest zazwyczaj zamknięta dla turystów. Etna jest jednak ogromna, wiec nawet jeśli na wysokości kraterów szczytowych mają miejsce eksplozje, po niższych częściach wulkanu można się bez problemu poruszać.

Z mojej perspektywy

Cóż mogę jeszcze dodać? Pracuję jako przewodnik po Etnie, od ponad 16 lat mieszkam w miejscowości położonej właściwie na zboczach Etny i nawet kilka razy w tygodniu bywam na wyższych partiach wulkanu. Nie jestem w stanie wyobrazić sobie piękniejszego i bezpieczniejszego miejsca zamieszkania i pracy. Z daleka od chaosu miasta i smogu, codziennie w ruchu i na świeżym powietrzu.

Dowiedz się więcej o wulkanach na świecie

Jeśli interesuje Cię tematyka wulkanów, ich aktywność oraz związane z nimi niebezpieczeństwa, zajrzyj na blog „Wulkany Świata”. Znajdziesz tam mnóstwo wartościowych informacji i analiz autorstwa Bartłomieja Krawczyka. To doskonałe źródło wiedzy dla każdego, kto pragnie zgłębić tajniki wulkanologii. Blog dostępny jest pod adresem: Wulkany Świata.